Tante Pis

De tentoonstellingsruimte van LUCA, campus Sint-Lucas, is opnieuw een haven voor artistiek experiment en ontdekkingen/werk dat tussen de plooien van de geschiedenis dreigt te verdwijnen. Zoals de tekeningen, collages en subtiele ingrepen van Dany Deprez. Ik ken hem vooral als filmregisseur en (voormalig) collega. Een cavalier seul. Eigengereid, genereus en groothartig. Een jaar geleden gaven we samen atelier ‘Mixed Media’ aan LUCA. Met zijn rake opmerkingen en bemoedigende woorden zag ik hoe hij voor studenten een vaderfiguur was. ‘Jonge bloedjes’, zo noemde hij ze. Hij had al het stadium van ‘ancien’ bereikt met de wijsheid die daarbij hoort. Zelf waagde ik net m’n eerste stappen in het onderwijs. Samen trokken we iedere week op gang met ‘input’: David Hammons, Bruce Nauman, Anna Imhof, Amos Vogel, Chantal Akerman, Alain Resnais, John Baldessari. Op vroege maandagochtenden stonden we stil bij deze grootheden en hun ‘oeuvres’, zoals dat heet. Wist ik veel dat hij de voorbije decennia zelf ook trefzeker de wereld verbeeldde in diverse media, zich wendend tot verschillende muzes. Op een boogscheut van m’n woonplaats in Gent. Dany Deprez als beeldend kunstenaar bleef al die jaren onterecht onderbelicht. Met Tant Pis willen we een licht werpen op enkele weluitgekozen werken. ‘Als de toeschouwer voelt dat er achter de beelden en geluiden die ik toon een hele wereld schuilt, dan beschouw ik mijn werk als geslaagd.’

In het hart van de Carré hebben we minimale ingrepen samengebracht (Zonder titel (lijnrasters)). Met vlastouw weefde Deprez zich eind jaren zeventig, als prille twintiger, een geordende weg doorheen lijnwaad, beter gekend onder de naam linnen. De textielvezel is duidelijk zichtbaar, alsook de hand van Deprez die het lijnwaad systematisch en geconcentreerd doorprikte. Het is typerend voor zijn pragmatische, nuchtere benadering van de wereld. Hij creëerde iets wat we kunnen lezen als een transcendente werkelijkheid, een wereld zonder ego, zonder ik-houvast. Wat me hierbij steeds treft is de stilte die van deze werken uitgaat. Mogelijk gevoed door een persoonlijk verlangen naar stilte. Hij laat er een ander geluid horen: het geluid tussen de lijnen.

Dany Deprez is duidelijk een kind van zijn tijd. Bij het observeren van z’n subtiele, spaarzame interventies in doek of karton dien ik spontaan te denken aan de witte reliëfs die de Nederlandse beeldend kunstenaar Jan Schoonhoven in de jaren zestig en zeventig maakte. De parallellen zijn waarneembaar in de keuze voor eenvoud in vorm en materiaal, alsook in het seriële en herhalende patroon. Sommige werken zijn hommages aan kunstenaars die veel betekend hebben voor Deprez. De in zwarte acrylverf aangebrachte ‘bollen’ op gevonden fotomateriaal in de serie Dear John is bijvoorbeeld een duidelijke knipoog naar wijlen John Baldessari. Deze Amerikaanse kunstenaar eigende zich ook beeldmateriaal toe dat hij vervolgens kopieerde en vergrootte. In de jaren tachtig keerde Baldessari terug naar de materie verf, in de vorm van een ‘bol’ die de gezichten van mensen in de bestaande afbeeldingen bedekte. Het werk van Deprez en Baldessari is serieus en tegelijkertijd doordrenkt met een dada-ironie, een humor dat alle heilige huisjes bevraagt. Zo blijkt ook uit het werk Recht op ontsnappen. Deprez schreef met de hand een fragment uit de grondwet om het vervolgens verticaal te versnijden en onleesbaar terug aan elkaar te kleven. Regels en de absurditeit ervan, Deprez heeft er lak aan. Hij gaat vooral zijn eigen weg. Zolang men hem maar met rust laat.

Tijdens de vernissage zal er een palmier staan aan de entree van de Carré, als een soort waakhond. Je kan er een verwijzing in lezen naar Marcel Broodthaers’ Jardin d’hiver, een collectie gepotte palmstruiken dat al in menig museum niet onschuldig stond te pronken. Mogelijk lees je er een symbool in van luxe, exotisme of paradijselijke vakanties, of net een kritiek op het koloniale verleden? De palmier staat opgesteld op een kubus met een ingebouwde motor. Een elektronisch oog leest de passage van voorbijgangers. De motor begint vervolgens te draaien, wat een zware noise en trilling veroorzaakt. (Alt)violiste Elisabeth Klinck begeleidt de noise met een ‘re’ op de altviool. Deprez speelt hier met de technische wereld van de cinema. ‘Motoren worden op de filmset ingezet voor het creëren van trillingen/de simulatie van aardebevingen,’ zo vertelde hij me. De muze van de cinema is alomtegenwoordig. In de vitrine, net voor de ingang van de Carré, zijn een viertal objecten uitgestald die ‘een beeld maken van film’. Ze ‘betekenen niets, maar zijn belangrijk,’ zegt Deprez. Zoals Le trou noir, een houten koffiemolen van Deprez’ grootmoeder dat als een oog naar ons lijkt te kijken. Of de 16mm film, die nu eens merkwaardig is gevouwen en verpakt in een klein, doorzichtig doosje (I see you), om dan dan weer nonchalant op de grond te vallen (The drawing).

Deprez keert ook terug naar de basisingrediënten van de cinema, zoals het werpen van licht op een onderwerp. In Light Catcher tast een aarzelende lichtvlek een trefzeker afgebakend stuk haag af. Enkele anonieme blaadjes baden hierdoor even in de belangstelling, zij het totaal verblind. ‘Het gaat over de poëzie van het dwalen en de dwaling, maar ook over de gelijkenissen tussen een kunstwerk en de immer onzichtbare schepper,’ aldus dichter/docent Sofie Verdoodt. Dany Deprez maakt kunst zoals hij is. Een romantische ziel met een dichterlijke gevoeligheid. Zo blijkt ook in Edith, eenprojectie van twee gevonden foto’s van een schommelend meisje die elkaar afwisselen en deels overlappen, begeleid door het monotone gebrom van een grasmaaier. Ze kijkt uit over een weids, zacht glooiend landschap. Ondertussen glijdt de tijd tussen de beelden door. Een subtiel gebaar die een hele wereld oproept.

(Sofie Crabbé)

Met dank aan: Randoald Sabbe; Sophie Goemaere; Jeroen Mestdag; Femke Gellas; Ruben Broekaert; Bob Mees; Emiel Van Den Daele; Victor Vanlanghenhove; Nona Stevens; Lien Vertessen; Koen Cant; Björn Kerkhove; Joachim Meert; Jan Peeters; Katy De Puydt; Olivier Cambier; Cristian Redondo Alberca; Claudine Godaert; Stefaan De Visscher; Leen Devogelaere; Elisabeth Klinck; Anna Morozova; Maureen Magerman; Barbara Vandecauter; Sander Misplon; Nina Deprez Engels; Ella-Louise Deprez Engels; zwartopwit.be

Het voltallige ondersteunende LUCA-team campus Sint-Lucas Gent

Wim Lambrecht & Machteld Pectoor, LUCA School of Arts

MMXXIII © Looking at The Crossroads